Portal

Απόλλων Στρατής-Διαμαντής

Συχνά βέβαια, οι απόψεις περί του τι είναι καλαίσθητο και τι όχι, αφενός δεν εκφράζονται με σεβασμό και αφετέρου διέπονται από μία πεποίθηση περί αντικειμενικότητας της ομορφιάς, με κάποιους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν ζητήματα αισθητικής, σαν να επρόκειτο για αντικειμενική επιστημονική γνώση, η οποία μπορεί να ερμηνευθεί με λογικά - μαθηματικά κριτήρια. Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε παραδείγματα λόγου μίσους που συναντήσαμε σε σχόλια στο  instagram, τα οποία αποτελούν φραστικές επιθέσεις στο πρόσωπο της Σοφίας Μουτίδου.

Εξαιρώντας αρχικά το δεύτερο σχόλιο, το οποίο  αποτελεί μία απλή και περιεκτική έκφραση μίσους, αξίζει να σχολιάσουμε τα υπόλοιπα δύο εκτενέστερα. Στα δύο αυτά σχόλια, πέραν του προσβλητικού τους χαρακτήρα, γίνονται αντιληπτές και οι πεποιθήσεις των ατόμων περί ομορφιάς, αποδοχής της υποκειμενικότητας της αισθητικής και τέλος του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση και στη δημοσίευση περιεχομένου.

Αναλύοντας το πρώτο σχόλιο, είναι προφανές πως το άτομο δεν αρκείται στο να εκφράσει με προσβλητικό τρόπο την άποψη του, αλλά επιχειρεί θα θίξει με επαγωγικότητα το θέμα ως ένα “σημείο” των καιρών μας. Υπονοεί πως φωτογραφίες που απεικονίζουν πρότυπα που διαφέρουν από την τυπική, καθιερωμένη έννοια της ομορφιάς δεν πρέπει να δημοσιεύονται. Ισχυρίζεται πως μία αρετουσάριστη και αυθόρμητη φωτογραφία φανερώνει το κόμπλεξ του υποκειμένου. Αυτός ο ισχυρισμός προφανώς και είναι ανίσχυρος, αφού οι άνθρωποι που έχουν κόμπλεξ για το σώμα τους μάλλον δεν θα ανέβαζαν μία τόσο αυθόρμητη φωτογραφία. Ο άνθρωπος αυτός, στη φωτογραφία της Σοφίας Μουτίδου βλέπει ένα ολόκληρο “φαινόμενο” με “τρελούς”, οι οποίοι κρύβονται πίσω από τις έννοιες μαγκιά και ελευθερία για να πράττουν ό,τι θέλουν. Δυστυχώς είναι αδύνατον να κατανοήσουμε μέσω ενός σχολίου τον πραγματικά απίστευτο συσχετισμό που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος με αφορμή μια φωτογραφία. Στην συγκεκριμένη περίπτωση μια δημοσίευση που προωθεί ένα πρότυπο ομορφιάς μακριά από τα συνηθισμένα “ινσταγκραμικά” πρότυπα προσλαμβάνεται και αντιμετωπίζεται ως μία “τρέλα” και υπάγεται σε μία αρνητική τάση που χαρακτηρίζει την εποχή μας.

Στο τελευταίο σχόλιο, παρατηρούμε και πάλι -πέραν του προσβλητικού του τόνου- , την απόπειρα σύνδεσης της εξωτερικής εμφάνισης με την εύρεση συντρόφου, η οποία τελευταία καθιστάται τρομερά δύσκολη, αν κάποιος ξεφεύγει από τα κλασικά πρότυπα ομορφιάς.

Τόσο στο πρώτο όσο και στο τελευταίο σχόλιο, βλέπουμε πως τα άτομα που τα συνέταξαν προσπαθούν να επιχειρηματολογήσουν με κάποιο τρόπο (είτε με γενίκευση σε ένα φαινόμενο,  είτε με σχέση αιτίου - αιτιατού). Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο καταλαβαίνουμε και εικάζουμε το συντηρητικό της ιδεολογίας τους, Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό στο δεύτερο (μεσαίο) σχόλιο, καθώς αποτελεί μια απλή προσβολή και δεν γίνεται προσπάθεια από το άτομο να εξηγήσει περαιτέρω.

Η διαφορετική αισθητική είναι αποδεκτή και ζητούμενη. Χωρίς αυτή ο κόσμος μας θα ήταν πολύ μουντός. Η έκφραση της προσωπικής άποψης είναι επίσης ζητούμενη. Χωρίς αυτή ο κόσμος μας δεν θα ήταν δημοκρατικός. Δυστυχώς όμως, όσο η αισθητική δεν γίνεται αντιληπτή ως υποκειμενική έννοια και όσο η έκφραση της άποψης μας δεν διέπεται από σεβασμό σε θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, θα συνεχίζουμε να βρισκόμαστε αντιμέτωποι με συναφή φαινόμενα ρητορικής μίσους.