Portal

Γιώργος Κορομπίλιας

Σύμφωνα με κάποιους ορισμούς ο Λόγος μίσους αναφέρεται σε προσβλητικές και ρατσιστικές εκφράσεις που προωθούν την υποκίνηση σε άσκηση βίας. Ως λόγος μίσους αναφέρεται η διατύπωση προσβολών, απειλών ή στερεοτυπικών απόψεων απέναντι σε κάποιες ομάδες. Οι εκφράσεις αυτές  για να αποτελούν Λόγο μίσους πρέπει να περιέχουν υποκίνηση σε πράξεις βίας και σε έμπρακτες εκδηλώσεις μίσους, εναντίον ομάδων με άτομα διαφορετικής καταγωγής, διαφορετικών θρησκευτικών αντιλήψεων, με αναπηρίες, κ.α.

Το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης είναι ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα στα δημοκρατικά Κράτη και για το λόγο αυτό προστατεύεται με νόμους. Η διατύπωση επικριτικών ή και υποτιμητικών εκφράσεων δεν ανήκει σε αυτό που ονομάζουμε  «Λόγο μίσους». Οι έννοιες αυτές πρέπει να διακρίνονται με κριτήριο το αν το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης του ενός παρεμποδίζει ή επιδιώκει να παρεμποδίσει  την άσκηση ατομικών ελευθεριών άλλων ανθρώπων, λόγω προκαταλήψεων που έχουν αυτοί που εκφράζουν  τον λόγο μίσους. Αυτοί διακατέχονται από ένα αίσθημα φυλετικής ανωτερότητας και πνευματικής υπεροχής, έναντι ομάδων με άλλα πολιτισμικά ή κοινωνικά χαρακτηριστικά.

Ο Λόγος μίσους στοχεύει πρωτίστως  κοινωνικές ομάδες των οποίων η θέση στην κοινωνία είναι υποδεέστερη σε σύγκριση με άλλες ομάδες (π.χ., μειονότητες, πρόσφυγες, γυναίκες) ή των οποίων οι ιδέες και η συμπεριφορά συγκρούονται με το κυρίαρχο σύστημα κοινωνικών κανόνων. Οι κοινωνικές ομάδες που αποτελούν συχνότερα τα θύματα του Λόγου μίσους είναι τα μέλη τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, οι μετανάστες, οι εθνικές ή και οι θρησκευτικές μειονότητες,  οι Ρομά, τα άτομα με αναπηρίες, οι γυναίκες κ.α.

Οι ρατσιστικές εκφράσεις μίσους και η υποκίνηση σε παράνομες πράξεις βίας έναντι κάποιων ομάδων δεν βλάπτουν μόνο τα «θύματα», αλλά και όλη την κοινωνία, καθώς προκαλούν αίσθημα φόβου, ο οποίος στη συνέχεια προκαλεί ρατσιστικό μίσος και μισαλλοδοξία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) έχει υιοθετήσει μεγάλο αριθμό νομοθετικών διατάξεων για τις διακρίσεις που πρέπει να εφαρμόσουν τα κράτη-μέλη. Η νομοθεσία της Ε.Ε. και τα θεσμικά της όργανα εμφανίζονται αρκετά προοδευτικά αναφορικά με τις διακρίσεις, παρέχοντας προστασία σε συγκεκριμένες ομάδες. Το  Δεκέμβριο του 2021 η Επιτροπή πρότεινε  την επέκταση του καταλόγου των «εγκλημάτων της ΕΕ» ώστε να περιλαμβάνει τη ρητορική μίσους και τα εγκλήματα μίσους.

Ωστόσο, για την αντιμετώπιση του φαινομένου δεν αρκούν μόνο οι νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες βέβαια είναι απαραίτητες. Για να σταματήσει και να περιοριστεί η ταχύτατη διάδοση του Λόγου μίσους μέσω του διαδικτύου πρέπει οι ενέργειες να αφορούν την εκπαίδευση των πολιτών από την παιδική ηλικία, αλλά και αργότερα. Επίσης, πρέπει να επιδιώξουν τα κράτη την «ενδυνάμωση» των πολιτών ώστε να τολμούν να προβάλλουν αντίλογο στο λόγο μίσους. Η παιδεία, όπως και σε άλλους τομείς αποτελεί ίσως την αποτελεσματικότερη λύση στο παγκόσμιο φαινόμενο που λέγεται Λόγος μίσους.