Portal

Μάριος Αναστασόπουλος

Είναι γεγονός ότι το φαινόμενο της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στη σημερινή εποχή και τείνει να αποτελεί ένα σύγχρονο πρόβλημα, τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για την κοινωνία. Τι είναι, όμως, στην πραγματικότητα αυτή η ρητορική μίσους; Ως ρητορική μίσους μπορεί να οριστεί «κάθε δημόσιος λόγος ή άλλου είδους έκφραση που απαξιώνει πρόσωπα ή ομάδες ανθρώπων, για λόγους εθνικούς, εθνοτικούς, φυλετικούς, θρησκευτικούς, σεξουαλικούς ή φυσικής αναπηρίας, και προκαλεί διακρίσεις εις βάρος τους ή και πράξεις βίας. Πρόκειται ουσιαστικά για τον εν ευρεία εννοία ρατσιστικό λόγο».

Ειδικότερα, η ρητορική μίσους παρατηρείται σχεδόν καθημερινά στη σημερινή κοινωνία μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media). Αυτό συμβαίνει, γιατί η πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ελεύθερη και δωρεάν για τον καθένα. Έτσι όλα τα άτομα έχουν την δυνατότητα να εκφράσουν δημόσια την άποψη τους, οποιαδήποτε και αν είναι αυτή. Εκφράζονται δηλαδή απόψεις, οι οποίες μπορεί να θίγουν και να υποβαθμίζουν ορισμένες κοινωνικές ομάδες και άτομα. Επιπλέον, είναι πιθανό να οδηγήσουν σε ακραίες και βίαιες συμπεριφορές εις βάρος κάποιων κοινωνικών ομάδων και ατόμων. Ωστόσο, η στέρηση ή και ο περιορισμός του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης, δικαίωμα το οποίο συνιστά βασικό θεσμό της δημοκρατίας και ισχύει για όλους τους ανθρώπους, δεν αποτελεί εφικτή λύση. Θα πρέπει, λοιπόν, να βρεθεί κάποιος άλλος τρόπος, ώστε να αντιμετωπιστεί και τελικά να περιοριστεί η ρητορική μίσους.

Προκειμένου να περιοριστεί το φαινόμενο της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο κρίνεται απαραίτητη η συνεργασία και η προσπάθεια διάφορων θεσμών της κοινωνίας. Πιο συγκεκριμένα,  το σχολείο σε συνδυασμό με την οικογένεια θα πρέπει από μικρή ηλικία να παρέχουν στα παιδιά την κατάλληλη εκπαίδευση, μεταλαμπαδεύοντας τους βασικές αρχές και ιδανικά, όπως είναι για παράδειγμα η ισότητα, ο σεβασμός απέναντι στο διαφορετικό, η αλληλεγγύη, το αίσθημα δικαίου κλπ. Επιπλέον, θα πρέπει τα παιδιά να είναι σε θέση να επεξεργαστούν κάθε ρητορική και κάθε άποψη σύμφωνα με την κριτική τους σκέψη. Έτσι θα μπορούν να κρίνουν σύμφωνα με τα δικά τους κριτήρια και όχι απλά να ακολουθούν εντελώς άβουλα μία άποψη. Αν, για παράδειγμα, μία ρητορική δεν συμφωνεί με τα ιδανικά τους τότε θα την απορρίψουν.

Επομένως, γίνεται κατανοητό, πως για να δοθεί λύση στο πρόβλημα της ρητορική μίσους στο διαδίκτυο  απαιτείται η σωστή εκπαίδευση κατά τα πρώιμα στάδια της ζωής του ανθρώπου. Και αυτή επιτυγχάνεται μέσα από το σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον, στο οποίο το άτομο μαθαίνει και διαμορφώνει το χαρακτήρα του σύμφωνα με κάποιες βασικές αρχές και ιδανικά. Είναι πολύ σημαντικό η συγκεκριμένη εκπαίδευση να γίνει όσο το άτομο βρίσκεται ακόμα σε μικρή ηλικία, καθώς κατά τη περίοδο αυτή η αφομοίωση και η μάθηση γίνονται με μεγαλύτερη ευκολία. Άμα το άτομο μεγαλώσει με λάθος πρότυπα και ιδανικά είναι πολύ δύσκολο να τα αλλάξει στο μέλλον.  Έτσι, εφόσον εφαρμοστούν τα παραπάνω, η ρητορική μίσους θα εμφανίζεται όλο και λιγότερο στο μέλλον.  Άρα η αλλαγή και συνεπώς η λύση στο πρόβλημα δεν έρχεται ξαφνικά, αλλά σταδιακά μέσα από την λειτουργία των κοινωνικών φορέων.