Portal

Ελένη Μπορομπόκα

Αθλητικές επιτυχίες στο χώρο του ποδοσφαίρου τελευταία μας κάνουν περήφανους  ως Έλληνες. Μας δημιουργούν μια περηφάνια και χαρά για όσα ποθούμε να ζήσουμε, σηκώνοντας ένα πολυπόθητο τρόπαιο, το Κύπελλο! Θέλουμε να βγούμε στους δρόμους να πανηγυρίσουμε! Να αγκαλιαστούμε με ανθρώπους που δε γνωρίζουμε, αλλά που ποθούμε το ίδιο πράγμα! 

Τι ωραία συναισθήματα! Τι όμορφες στιγμές! Τι ωραίες εικόνες! …. Δυστυχώς, μαύρα συναισθήματα …. μαύρες στιγμές … μαύροι πόθοι !!

Γιατί; Γιατί όταν ακούμε ποδόσφαιρο τα τελευταία δύο χρόνια αυτό που μας έρχεται στο μυαλό είναι ονόματα: Άλκης Καμπανός, Μιχάλης Κατσούρης, Γιώργος Λυγγερίδης!!

Ο χώρος του αθλητισμού τα τελευταία χρόνια τείνει όλο και περισσότερο να συνδέεται με την οπαδική βία. Πολλά τα περιστατικά βίας, οι παράνομες οργανώσεις, οι λεκτικές εκφράσεις που ταλανίζουν τον ελληνικό αθλητισμό και ιδιαίτερα στο ποδόσφαιρο.

Μα δεν είναι κρίμα να χάνονται άδικα νέα παιδιά γεμάτα για ζωή στον βωμό της βιαιότητας και της έχθρας για χάρη μιας ομάδας; Και γιατί; Επειδή, απλά ο ένας δηλώνει ΑΡΗΣ και ο άλλος ΑΕΚ και μάλιστα σε μια χώρα που συνεχώς βρίσκεται στην επικαιρότητα, που θέλει να εξελίσσεται και να δείχνει ως η πιο «μοντέρνα».  Καμία απάντηση δεν είναι αρκετή.  Ειδικά στο ποδόσφαιρο, η ψυχαγωγία, η συνεργασία, η διάκριση και πολλά άλλα, έχουν αντικατασταθεί από τον ανταγωνισμό, τον εγωισμό, την υπεροχή, την έντονη τοξικότητα και φυσικά την εμπορευματοποίηση.

Η οπαδική βία έχει διαχρονική παρουσία στον ελληνικό αθλητισμό και οι φορείς που σχετίζονται άμεσα στην διαμόρφωση βιαιοτήτων είναι οι Ομοσπονδίες, οι Ενώσεις και οι Σύνδεσμοι.

Τις κύριες ευθύνες τις έχουν οι ομοσπονδίες και οι σύνδεσμοι των ομάδων που διαιωνίζουν την ανταγωνιστικότητα και το μίσος, επενδύοντας στην ομάδα τους, όχι από την αληθινή αγάπη, αλλά από προσωπικό τους συμφέρον είτε οικονομικό είτε οπαδικό. Όπως πολύ σωστά αναφέρει σε άρθρο της εφημερίδας το Έθνος, η Αναπλ. Καθηγήτρια του ΕΚΠΑ Κωνσταντίνα Γογγάκη τον Φεβρουάριο 2022 : «Το αθλητικό πνεύμα έχει απωλέσει αισθητά την αθωότητα του, καθόσον εισέρχονται στο χώρο του αθλητισμού, υπό μορφή χιονοστιβάδας, τεράστια οικονομικά οφέλη».

Σε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε η εταιρεία PRORATA το Δεκέμβριο του 2023,  στο ερώτημα  για  την οπαδική βία  και για το ποιος φέρει την μεγαλύτερη ευθύνη για την καταπολέμηση της οπαδικής βίας, το 51% απάντησε ότι οι πρόεδροι των ομάδων είναι αυτοί που πρέπει να κάνουν τα περισσότερα. Στη συνέχεια το 32% απάντησε η Κυβέρνηση, ενώ χαμηλότερα ήταν τα ποσοστά για την οικογένεια (13%) και το σχολείο (2%).

Ποιοι είναι όμως εκείνοι που βάζουν «λάδι στη φωτιά»;

Τα Μ.Μ.Ε. και το διαδίκτυο, καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο έδαφος στην ψυχαγωγία, την ενημέρωση και την επικοινωνία όλων των ανθρώπων.

Στα Μ.Μ.Ε., η σχέση πομπού-δέκτη είναι μονόδρομη. Ο πομπός, βομβαρδίζει με έντεχνους τρόπους το μυαλό των ανθρώπων π.χ. με σκηνές οπαδικής βίας, οι οποίοι γίνονται παθητικοί δέκτες μηνυμάτων, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα για άμεση παρέμβαση και διάλογο.

Αντίθετα, στην επικοινωνία μέσω διαδικτύου, η σχέση αυτή γίνεται αμφίδρομη. Η παθητικότητα του αναγνώστη, θεατή, ή ακροατή, μετατρέπεται σε ενεργητική συμμετοχή. Οποιοσδήποτε χρήστης του διαδικτύου, μπορεί να γίνει δημοσιογράφος, συντάκτης, διευθυντής ακόμη και εκδότης, αφού μπορεί να μεταδίδει ειδήσεις και απόψεις σε εκατομμύρια ανθρώπους. Έτσι η ομορφιά που έχει η ρητορική της επικοινωνίας καταλήγει σε ρητορική μίσους με ανθρώπους που βγάζουν όλη τους τη «χολή».

Και πάλι το γνωστό ερώτημα «Γιατί;»

Μια πιθανή απάντηση ίσως είναι το «οικονομικό υπόβαθρο», που υπάρχει πίσω από την αύξηση της ρητορικής μίσους στην οπαδική βία. Κυρίως, όταν δεν υπάρχει κάποιο σοβαρό θέμα που να απασχολεί την κοινωνία και να λαμβάνει τον αντίστοιχο χώρο. Πιθανόν η ρητορική μίσους να δημιουργεί και επίκαιρα θέματα για να έχουν να ασχολούνται τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο.

Αναρωτιέμαι σε όλα αυτά που βρίσκεται η πολιτεία; Τι κάνει για την αποτροπή τέτοιων συμπεριφορών;  Όταν η τεχνητή νοημοσύνη έχει μπει στη ζωή μας και κυρίως αποτελεί χρήσιμο εργαλείο σε κάθε κυβέρνηση, τι είναι εκείνο που τους εμποδίζει να σχεδιάσουν στρατηγικά και να βρουν τη λύση σε αυτό το πρόβλημα; Τι είναι εκείνο που τους εμποδίζει να καταπολεμήσουν τη ρητορική μίσους, που αποτελεί τον σπόρο για τα επόμενα βίαια περιστατικά;

Οι ευθύνες πολλές από την ίδια την πολιτεία και τους αρμόδιους που μας κυβερνούν. Τις περισσότερες φορές σιωπηλή να παρακολουθεί τα περιστατικά οπαδικής βίας, άλλες να ανακοινώνει προληπτικά μέτρα για την ασφάλεια των γηπέδων. Και το αποτέλεσμα ποιο είναι;  ΚΑΝΕΝΑ! Πολλά τα παραδείγματα για να δικαιολογήσουμε το μηδενικό αποτέλεσμα. Με αυτή την τακτική σε λίγο καιρό η ρητορική μίσους θα μας οδηγήσει σε πολλούς «Καμπανούς», «Κατσούριδες» και «Λυγγερίδηδες», στο βωμό της αθλητικής εχθρότητας και της οπαδικής βίας.

Όμως, για να μην είμαι άδικη απέναντι σε κάποιους ανθρώπους που καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για να μειωθεί αυτή η μάστιγα της ρητορικής μίσους που αναρριχείται ραγδαίως, θα πρέπει να αναφέρω, ότι τα τελευταία χρόνια γίνονται αρκετές ενέργειες σε συνεργασία με αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στον αθλητισμό. Τον Απρίλιο 2023 η εκδήλωση «Combating Hate Speech in Sport» του προγράμματος που υλοποιείται από το Αθλητικό τμήμα του Συμβουλίου της Ευρώπης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, έδωσε το έναυσμα για συζήτηση και δημιουργία δράσεων σε άμεσο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, για την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους. Για το 2024 έχει προγραμματιστεί νέα συνάντηση τον Ιούνιο, για τη δημιουργία νέας καμπάνιας, με δραστηριότητες ευαισθητοποίησης του φαινομένου, που δείχνει να αναπτύσσεται ανεξέλεγκτα.

Ας ελπίσουμε ότι θα καταφέρουν μαζί με αρκετούς αθλητές που έχουν δηλώσει τη συμμετοχή τους, να μετατρέψουν την ρητορική μίσους σε ρητορική αγάπης για τον αθλητισμό μέσα από τον σεβασμό, την ευγενή άμιλλα και την παιδεία!

Δύσκολο; Ναι…. Ακατόρθωτο; ΟΧΙ!