Portal

Μαρία Μωραΐτη

Η Σοφία Μπεκατώρου μίλησε δημόσια για τη σεξουαλική παρενόχληση που υπέστη ανοίγοντας το δρόμο για την έλευση του κινήματος #metoo στην Ελλάδα. Ακολούθησαν σωρεία επίσημων καταγγελιών για σεξουαλική παρενόχληση, προερχόμενες κυρίως από τον αθλητικό και καλλιτεχνικό χώρο. Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε, με ολοένα και περισσότερα άτομα να συμμετέχουν ενεργά στο κίνημα #metoo, εξομολογούμενα τα δικά τους βιώματα και υποδεικνύοντας τους θύτες. Οι μαρτυρίες διαδέχονται η μια την άλλη και τα άρθρα στα ενημερωτικά sites πληθαίνουν, καλύπτοντας τα τρέχοντα γεγονότα.

Εκφράστηκαν ποικίλες απόψεις για το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η προβολή των γεγονότων στα social media έδωσε την ευκαιρία στους χρήστες να εκφράσουν δημόσια τη γνώμη τους, να συνδιαλλαγούν με άλλους ανθρώπους, να διαφωνήσουν ακόμη και να εμπλακούν σε έναν εικονικό καυγά με άλλους. Διαβάζοντας σχόλια όπως «γιατί τώρα;», τώρα το θυμήθηκε;» «Βαρεθήκαμε να ακούμε τα σεξουαλικά σας», «δεν έχει κολλήματα ηθικής», «άντρες είναι» γεννήθηκε η ιδέα να πραγματοποιήσω μια μικρής κλίμακας έρευνα που αφορά τα σχόλια των χρηστών του Facebook.

Στόχος της έρευνας είναι να αναδειχθούν οι λόγοι για τους οποίους η ελληνική κοινωνία δεν ήταν έτοιμη να υποδεχτεί το κίνημα #metoo. Η μικρής εμβέλειας έρευνα εστιάστηκε σε ρεπορτάζ και άρθρα τριών διαδικτυακών ενημερωτικών sites, που διαθέτουν σελίδα στο Facebook. Τα ρεπορτάζ και τα άρθρα δημοσιεύτηκαν τις ημερομηνίες 4-10/2/2021 και ήταν συνολικά 91. Τα ενημερωτικά sites επιλέχθηκαν με κριτήριο την επισκεψιμότητα τους, αλλά και τον αριθμό των σχολίων κάτω από κάθε ανάρτηση, ώστε να υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός σχολίων και επομένως αλληλεπίδρασης των χρηστών. Τα ενημερωτικά sites από τα οποία αντλήθηκαν τα δεδομένα είναι το Protothema.gr, Ta nea.gr και NewsIt.gr. Τα συνολικά σχόλια των χρηστών σε αυτά ήταν 1.869, τα οποία ανάλογα με το περιεχόμενό τους ταξινομήθηκαν σε έξι θεματικές κατηγορίες: τα σχόλια που ταύτισαν το θύτη με συγκεκριμένη πολιτική παράταξη, τα ρατσιστικά και ειρωνικά σχόλια (συμπεριλαμβανομένων των ομοφοβικών και σεξιστικών τοποθετήσεων), τα σχόλια που αμφισβητούσαν τα λεγόμενα των καταγγελλόντων, τα σχόλια μομφής προς τους καταγγέλλοντες, τα σχόλια εστιασμένα στο «γιατί τώρα;» και τέλος τα σχόλια ενοχοποίησης των ατόμων που υπέστησαν παρενόχληση. Όσοι διερωτήθηκαν «γιατί τώρα» επέρριψαν εμμέσως την ευθύνη στο άτομο. Επιπρόσθετα, εντοπίστηκαν και υβριστικά σχόλια μεταξύ των χρηστών και παραινέσεις του κοινού να γίνουν αποκαλύψεις και σε άλλους χώρους, όπως η δημοσιογραφία, η πολιτική και η εκκλησία.

Από τη μία, τα σεξιστικά, ειρωνικά σχόλια και η αμφισβήτηση προς τα θύματα αναδεικνύουν τις βαθιά ριζωμένες πατριαρχικές αντιλήψεις και στερεότυπα της ελληνικής κοινωνίας: «Μας κουράσατε έχουμε σοβαρότερα προβλήματα επιβίωσης, υπάρχουν σοβαρές γυναίκες υπάρχουν και ελαφρύτερες, θα του κουνήθηκες σίγουρα, ας πρόσεχε, πείτε ονοματεπώνυμο αλλιώς είναι κουτσομπολιό, η παρενόχληση και ο βιασμός δεν είναι teaser για Νetflix κοπελιά ..βγες και πες το ή ξανά κρύψου για άλλα 20 χρόνια, έλεος πια βαρέθηκα με τα ψέματα, ας μιλούσατε τότε, βολεύτηκε και τώρα τον κατηγορεί, μερικές γυναίκες με το όχι εννοούν ναι…, άλλο φλερτ άλλο παρενόχληση, γιατί ξανασυνεργάστηκε; οι μισοί ηθοποιοί τώρα θυμήθηκαν ότι πέρασαν από κρεβάτια;, ας σταθούμε στις σοβαρές καταγγελίες, όταν λες όχι και μετά αφήνεις παραθυράκια τότε θα έχεις και συνέπειες, αριστερός; αυτός ήταν υπουργός; ήταν υφυπουργός του συντρόφου Τσίπρα; δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που το συγκεκριμένο κόμμα υποθάλπει εγκληματίες».

Επίσης, υπήρξαν αρκετά άτομα που εναντιώθηκαν ή αμφισβήτησαν τα λεγόμενα των θυμάτων και αναρωτήθηκαν για ποιο λόγο μίλησαν μετά από τόσο καιρό. Σίγουρα και στην καθημερινότητά μας θα έχουμε ακούσει σχόλια όπως αυτά που εντοπίστηκαν στην έρευνα: «γιατί τώρα;» «Τώρα το θυμήθηκε»; «Μήπως τον προκάλεσε;», «Το όχι των γυναικών είναι ναι» ή «υπάρχουν δύο ειδών γυναίκες οι σοβαρές και οι ελαφριές», «είπε να μας το γνωστοποιήσει τώρα που είναι και της μοδός», «θα αρχίσουν να κατηγορούν και τους νεκρούς σε λίγο», «θα του κουνήθηκες σίγουρα», «έλεος πια βαρέθηκα τα ψέματα», «τώρα βγήκαν όλες να καταγγέλλουν, γίναμε Αμερική, δεν ντρεπόμαστε λίγο;», «Μήπως και από την κούνια σας;», «ακριβώς αφού βολεύτηκαν μετά κατηγορούν και τον άλλον», «γυναικάκια παλαιάς κοπής», «ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του, αν κάτι δεν του αρέσει, στην αστυνομία αμέσως και όχι μετά από 20 χρόνια», «πολύ νωρίς το θυμήθηκες», «Αν ήτανε ο Alain Delon δεν θα μιλούσε καμία!».

Από την άλλη, εντοπίστηκαν αρκετά υποστηρικτικά σχόλια προς τους επιβιώσαντες. Επισημάνθηκε ότι ακόμη και τώρα δεν είναι αργά για να σπάσουμε το φαύλο κύκλο της έμφυλης βίας. Θα πρέπει να σταθούμε δίπλα και να υποστηρίζουμε όσους έχουν υποστεί οποιασδήποτε μορφής βίας. Οι ψυχοκοινωνικές συνέπειες  της σεξουαλικής βίας είναι μακροπρόθεσμες και ιδιαιτέρως σοβαρές. Το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης συνεχίζει να είναι ένα ζήτημα που διχάζει τον κόσμο.

Όπως είναι φανερό από τις παραπάνω αποκρίσεις, οι πατριαρχικές αντιλήψεις για το ρόλο της γυναίκας, αλλά και για τη σεξουαλικότητά της έχουν ριζωθεί και διαιωνίζονται ακόμη και στη σύγχρονη εποχή. Παρόλα αυτά, η αλυσίδα του κινήματος #metoo ολοένα και μεγαλώνει, αν και άργησε να φτάσει στη χώρα μας. Ήρθε η ώρα να γίνουμε μέρος της αλλαγής!