Portal

Κοραλία Ξεπαπαδέα

Τι κι αν διανύουμε τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα; Τι κι αν τα δικαιώματα στην ελεύθερη ανάπτυξη προσωπικότητας προστατεύονται σήμερα νομικά, τη στιγμή που τα πρώτα ανθρωποειδή ρομπότ κατασκευάζουν ψηφιακά έργα τέχνης; Τι κι αν πλησιάζουμε στο έτος που μία πτήση της SpaceX θα πάρει μαζί της δέκα τυχερούς... στο φεγγάρι;

Τι κι αν η παγκόσμια υγειονομική κρίση επιτάχυνε αλλαγές σε κοινωνικό, πολιτισμικό και οικονομικό επίπεδο, με τις πολιτείες να καλούνται να θωρακίσουν την υγεία του πληθυσμού και πρωτίστως των πιο ευάλωτων μελών του; Tι κι αν ζούμε σε κοινωνίες που (θεωρητικά τουλάχιστον) έχουν προοδεύσει;

Παρόλα αυτά, ακόμα και σήμερα αντικρίζουμε στα newsfeed μας ειδήσεις όπως: “Άγρια επίθεση δέχτηκαν ομοφυλόφιλοι στο Μετρό της Ρώμης που θέλησαν να ανταλλάξουν ένα φιλί”.

Η είδηση όπως τη διαβάζουμε στο διαδίκτυο:

“Το απίστευτο συμβάν που έχει προκαλέσει κατακραυγή στην Ιταλία, εκτυλίχθηκε όταν το ζευγάρι επιχείρησε να δώσει ένα φιλί. Στα social media έχει αναρτηθεί και το σχετικό βίντεο.

https://www.youtube.com/watch?v=cfU0Igb7jYE

Η δημόσια ιταλική τηλεόραση Rai μετέδωσε ότι δύο νέοι (ένας Ιταλός και ένας πολιτικός πρόσφυγας από την κεντρική Αμερική) περίμεναν τον συρμό στη στάση «Αουρέλιο». Την ώρα που βρίσκονταν στην αποβάθρα, πιάστηκαν από το χέρι και επιχείρησαν να ανταλλάξουν ένα φιλί.

Από την απέναντι αποβάθρα ένας άγνωστος τούς επιτέθηκε λεκτικά. Στη συνέχεια πήδηξε κάτω στις ράγες, πέρασε απέναντι, ανέβηκε πάνω και άρχισε να χτυπά το ζευγάρι.

H ιταλική αστυνομία έχει τώρα στα χέρια της το βίντεο και προσπαθεί να εντοπίσει τον δράστη.

Η δήμαρχος της Ρώμης Βιρτζίνια Ράτζι και ο περιφερειάρχης Λατίου (της ευρύτερης περιοχής της ιταλικής πρωτεύουσας) Νικόλα Τζινγκαρέτι, εξέφρασαν αμέσως την αμέριστη συμπαράστασή τους στο ζευγάρι, προσθέτοντας ότι οι διακρίσεις και η βία πρέπει να σταματήσουν οριστικά.

Από την κεντροδεξιά, η Forza Italia και η Λέγκα του Βορρά χαρακτηρίζουν «ασύλληπτες» της εικόνες της επίθεσης, ενώ το υπερσυντηρητικό κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας» κάνει γνωστό ότι «πρόκειται για βία που σοκάρει». Το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα και τα Πέντε Αστέρια ζήτησαν την άμεση έγκριση ενός νόμου κατά της ομοφοβίας -κάτι που η Λέγκα συνεχίζει να μην θεωρεί αναγκαίο.

«Θέλουμε να πούμε ότι χρειάζεται σεβασμός για όλους, διότι η λέξη ανοχή, συχνά παρεξηγείται, αφού κάποιοι νομίζουν ότι πρόκειται για χάρη και παραχώρηση», δήλωσε στη Rai o ένας από τους δύο νέους ομοφυλόφιλους που δέχτηκαν την επίθεση στο μετρό της Ρώμης.”

Η Ιταλία υστερεί στη λήψη μέτρων κατά της ομοφοβίας

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Guardian, το νομοσχέδιο που εγκρίθηκε το 2020 από τη Βουλή των Αντιπροσώπων της Ιταλίας για την ποινικοποίηση των εγκλημάτων μίσους εναντίον ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, γυναικών και αμΕΑ, έφτασε μετά από σοβαρές επιθέσεις εναντίον γκέι και διεμφυλικών ατόμων στη χώρα.

Το εν λόγω νομοσχέδιο που υπερψηφίστηκε από την ιταλική Βουλή στα τέλη του περασμένου έτους, παρά τις πολύμηνες αντιδράσεις ακροδεξιών οργανώσεων και ομάδων καθολικών πιστών, δεν έχει πάρει μέχρι σήμερα την έγκριση της Γερουσίας ώστε να περάσει ως επίσημος νόμος στην Ιταλία. Υποθέτουμε ότι είναι θέμα χρόνου να δοθεί η έγκριση για το νομοσχέδιο που θα ανοίξει τον δρόμο στην ποινικοποίηση εγκλημάτων βίας κατά ΛΟΑΤΚΙ και είμαστε βέβαιοι ότι, όταν αυτό συμβεί, θα αποτελέσει μία τεράστια θεσμική, συμβολική και πραγματική νίκη για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας στην Ιταλία.

 «Αν καταφέρουμε να εγκριθεί το νομοσχέδιο, η Ιταλία θα γίνει επιτέλους μια χώρα που σέβεται τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, γιατί για την ώρα είμαστε από τις τελευταίες χώρες της Ευρώπης όσον αφορά την αποδοχή των γκέι ατόμων» [...] «Παράλληλα, θα ποινικοποιήσει τις πράξεις μίσους εις βάρος ατόμων με αναπηρία, αλλά και το μισογυνισμό, επομένως αποτελεί έναν πολύ προοδευτικό νόμο», δήλωσε τότε ο Alessandro Zan, μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος και εν πολλοίς επιμελητής του σχεδίου νόμου.

ΛΟΑΤΚΙ άτομα σε καθεστώς φόβου

Οι ενώσεις που στηρίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα είχαν συνδέσει την αύξηση των εγκλημάτων μίσους το 2019 με την προβολή του ακροδεξιού πολιτικού συνδέσμου του Matteo Salvini, το οποίο φαινόταν και από τις δημοσκοπήσεις ως το πιο δημοφιλές κόμμα της Ιταλίας.

Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, τον Σεπτέμβριο του 2019, η 22χρονη Maria Paola Gaglione δολοφονήθηκε από τον αδερφό της, ο οποίος έριξε το αυτοκίνητό του στο σκούτερ που οδηγούσε με τον διεμφυλικό σύντροφό της. Ο δράστης είχε τότε δηλώσει πως δεν ήθελε να τη σκοτώσει, αλλά μόνο «να της δώσει ένα μάθημα».

Στα τέλη Ιουνίου του 2019, ένας 25χρονος άνδρας δέχτηκε επίθεση από μια συμμορία επτά ατόμων, καθώς περπατούσε με τον φίλο του στην πόλη της Pescara.

Λιγότερο από δύο εβδομάδες αργότερα, ένα γκέι ζευγάρι είχε δεχθεί επίθεση από μια ομάδα έξι ατόμων, επειδή φιλούσαν ο ένας τον άλλον σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό στο Cinque Terre της Λιγυρίας.

Καταλαβαίνουμε φυσικά ότι ο ακριβής αριθμός των ομοφοβικών/τρανσφοβικών επιθέσεων, τόσο στην Ιταλία, όσο και σε άλλες χώρες της ΕΕ, παραμένει σχετικά αχαρτογράφητος, αφού αρκετές από τις επιθέσεις δεν καταγγέλλονται ποτέ και άρα δεν ακολουθούν την προβλεπόμενη νομική διαδικασία ώστε να καταγραφούν επίσημα.

Σημειώνεται επίσης, ότι παρότι η Ιταλία ενέκρινε το σύμφωνο συμβίωσης το 2016, εξακολουθεί να υστερεί έναντι των εταίρων της στην ΕΕ για τη λήψη μέτρων κατά της ομοφοβίας.

Για περισσότερο από τρεις δεκαετίες, οι απόπειρες διαφόρων κυβερνήσεων να κατοχυρώσουν τα εν λόγω δικαιώματα, προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις και δέχθηκαν ισχυρό σαμποτάζ από οπαδούς της μάτσο κουλτούρας, από πιστούς του καθολικισμού και από ακροδεξιές οργανώσεις, συχνά με το πρόσχημα ότι «ο νόμος θα περιορίσει την ελευθερία του λόγου».

Η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά του Matteo Salvini και οι εθνικο-συντηρητικοί Brothers of Italy (Αδέλφια της Ιταλίας), με επικεφαλής την Giorgia Meloni, διαμαρτυρήθηκαν κατά του νομοσχεδίου, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα καταστείλει την ελευθερία της έκφρασης, συμπλέοντας απροκάλυπτα τη στάση τους με αυτή των Ιταλών επισκόπων, οι οποίοι δήλωναν πως το νομοσχέδιο θα σηματοδοτήσει τον “θάνατο της ελευθερίας”.

Ναι! Είναι οι ίδιες συντηρητικές παρατάξεις (Λέγκα του Βορρά και Αδέλφια της Ιταλίας) που τώρα “καταδικάζουν” την ασύλληπτη επίθεση αγνώστου σε ομόφυλο ζευγάρι στο μετρό της Ρώμης, κάνοντας μάλιστα λόγο για “βία που σοκάρει”. Βία που σοκάρει ποιους ακριβώς; Τους ίδιους που κάποτε διαμαρτύρονταν κατά ενός νομοσχεδίου που θα προστάτευε ανθρώπους από ακριβώς τέτοιες ομοφοβικές επιθέσεις και που κανονικά θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει νόμος του κράτους. Χυδαία πολιτική υποκρισία που αναπαράγει τον εαυτό της.

“Η Ιταλία είναι πίσω όσον αφορά την αποδοχή της ποικιλομορφίας… αλλά αν ρωτήσουμε τους ανθρώπους αν θέλουν να μετατρέψουν το μίσος εναντίον των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων σε έγκλημα, πιστεύω πραγματικά ότι θα έλεγαν ναι”, δήλωσε η Luisa Rizzitelli, ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβίστρια, όταν ξεκίνησε στην Ιταλία η συζήτηση για το νομοσχέδιο κατά των διακρίσεων, το 2020.

Όπως είχε δηλώσει επίσης τότε ο Alessandro Zan, πολιτικός του Δημοκρατικού κόμματος: “Ενώ είναι αλήθεια ότι εξακολουθεί να υπάρχει ισχυρή ομοφοβία στην Ιταλία, η οποία προέρχεται από μια πατριαρχική κουλτούρα, η χώρα έχει σημειώσει επίσης πρόοδο. Αν παρατηρήσετε τα pride events σε όλη τη χώρα, θα διαπιστώσετε ότι είναι γεμάτα νέα άτομα. Αυτό δίνει την ελπίδα ότι, στο μέλλον, οι πολίτες θα είναι πολύ πιο ανοιχτοί.”

Παρότι έχουν ξεπεραστεί σε κάποιο βαθμό τα σεξουαλικά στερεότυπα στην Ιταλία και οι άνθρωποι πλέον είναι περισσότερο “ανεκτικοί” απέναντι στα ΛΟΑΤΚΙ ζητήματα, φαίνεται πως η δυσκολία της χώρας στο να υπερβεί τον “παραδοσιακό” χαρακτήρα της, οφείλεται (κατά έναν όχι και τόσο περίεργο τρόπο) στα κατάλοιπα των διδαγμάτων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, η οποία είναι βαθιά ριζωμένη στην κοινωνία εδώ και τουλάχιστον 1750 χρόνια. Συντηρητικοί Ιταλοί πολιτικοί, από την άλλη, όπως ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, έχουν κατά καιρούς εναντιωθεί στα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων.

Παρά τη νομική προστασία στα κράτη-μέλη της ΕΕ, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα αντιμετωπίζονται μέχρι και σήμερα σε πολλές περιπτώσεις ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ενώ υφίστανται διακρίσεις στο χώρο εργασίας, στην οικογένεια, στο σχολείο, στις ενήλικες κοινωνικές συναναστροφές, ακόμα και στον χώρο της υγείας. Αυτές οι διακρίσεις υποκινούνται από διαφόρων ειδών προκαταλήψεις που, όχι σπάνια, αποτρέπουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα ακόμα και από το να αναζητήσουν ιατρική φροντίδα.

Τα γκέι άτομα στην Ελλάδα εξακολουθούν να αποκλείονται από την εθελοντική αιμοδοσία

Στην Ελλάδα αντίστοιχα, οι άνθρωποι που διατηρούν σεξουαλικές σχέσεις με άτομα του ίδιου φύλου και ειδικά οι γκέι άντρες, εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να αποκλείονται από την εθελοντική αιμοδοσία.

Τη στιγμή που οι περισσότερες χώρες φαίνεται να απομακρύνονται από αναχρονιστικούς κανονισμούς που ισχύουν για τους ομοφυλόφιλους και bisexual άνδρες στην αιμοδοσία, η Ελλάδα παραμένει αυστηρά αναχρονιστική και εμμένει στον στιγματισμό των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, πεισματικά αρνούμενη να δεχτεί το "μολυσμένο" αίμα τους.

Εδώ και δεκαετίες στη χώρα μας, το "γκει" αίμα δεν είναι αποδεκτό, όσο μεγάλη κι αν είναι κάθε φορά η ανάγκη της κοινότητας για αίμα. Το “πρωτόκολλο” δε λέει να αλλάξει, προτιμάει να παραμένει το ίδιο διχαστικό και πεπαλαιωμένο.

Εν έτει 2021, η πολιτεία εξακολουθεί να αποκλείει μια ολόκληρη κοινωνική ομάδα από την αιμοδοσία, λόγω του σεξουαλικού της προσανατολισμού, αναπαράγοντας τις διακρίσεις και τον στιγματισμό που ήδη μαστίζουν τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, ενώ την ίδια στιγμή στερεί αποθέματα αίματος από ανθρώπους που ενδεχομένως βρίσκονται σε άμεση ανάγκη.

Όχι μόνο στο δρόμο, λοιπόν, όχι μόνο στα μέσα μαζικής μεταφοράς, όχι μόνο στους δημόσιους χώρους και στους χώρους υγείας, ακόμα και στους πιο ιδιωτικούς χώρους, μία λεκτική ομοφοβική επίθεση μπορεί να συμβεί σε σχόλια δημοσιεύσεων, σε ηλεκτρονικούς “τοίχους”, στα social media. Στον προσωπικό χώρο ενός ατόμου, μέσα στους τέσσερις τοίχους που ζει.

Η ελευθερία σου σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου

Τολμάμε να υποθέσουμε, ότι οι πρακτικές μίσους απέναντι σε άτομα με “διαφορετικό” σεξουαλικό προσανατολισμό ενθαρρύνονται σήμερα και από την ανεξέλεγκτη δυνατότητα που έχει κανείς στο να εκφέρει και να μεταδίδει λόγο μίσους στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μέσω ρατσιστικών σχολίων, κειμένων, ιδεών. Στο online περιβάλλον, όπου η απεριόριστη ελευθερία της έκφρασης, η βολικότητα της ανωνυμίας και η παραπληροφόρηση, καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη έως ανέφικτη την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ατόμων ή ομάδων που γίνονται θύματα λόγου μίσους, αλλά και εξιλαστήρια θύματα για την εκτόνωση διαφόρων ειδών κόμπλεξ από συμπλεγματικά άτομα με προβληματική αντίληψη και περιορισμένη έως μηδενική ενσυναίσθηση.

Στις περιπτώσεις, μάλιστα, όπου διακρίσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου υποκινούν ρητορικές μίσους και ομοφοβικά παραληρήματα στα ΜΚΔ, αφενός δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε εάν κινήθηκαν οι κατάλληλες νομικές διαδικασίες ώστε να επιβληθούν οι προβλεπόμενες κυρώσεις στους υπαίτιους, αφετέρου είναι πιθανό τέτοιες εκφράσεις ή πράξεις να θεωρούνται “αποδεκτές” συμπεριφορές. Το πιο επικίνδυνο από όλα είναι τέτοιου είδους συμπεριφορές να θεωρούνται έκφανση της ελευθερίας λόγου ή να μένουν στο απυρόβλητο λόγω της εσφαλμένης εντύπωσης ότι ο ρατσισμός και η ομοφοβία αποτελούν last year φαινόμενα που μπήκαν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Δε νοείται ελευθερία, η οποία δεν σέβεται την ελευθερία του άλλου, οπότε όταν βλέπουμε να παραβιάζεται το δικαίωμα ή η ελευθερία τρίτου, ας μη μένουμε αμέτοχοι επειδή δεν έχουν θιγεί ακόμα τα δικά μας δικαιώματα. Ας παίρνουμε θέση.

Χρήσιμα links:

https://gcn.ie/18-year-old-woman-killed-brother-didnt-accept-relationship-trans-man/

https://www.athensvoice.gr/greece/706860_romi-katakraygi-meta-tin-omofoviki-epithesi-sto-metro-vinteo

https://www.theguardian.com/world/2020/jul/26/italy-lgbt-new-law-debate

https://www.theguardian.com/world/2020/nov/05/activists-hail-steps-to-make-violence-against-lgbt-people-hate-in-italy

https://fra.europa.eu/el/eu-charter/article/21-apagoreysi-diakriseon

https://www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/To-Politevma/Syntagma/article-5/

https://www.e-nomothesia.gr/kat-anthropina-dikaiomata/n-4285-2014.html

https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/n-4619-2019/arthro-184-poinikos-kodikas-nomos-4619-2019-diegersi-se

https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/lgbtiq_strategy_2020-2025_en.pdf