Portal

Κωνσταντίνα Ξυνόγαλου

Με αφορμή τη δίκη για τη δολοφονία του George Floyd από αστυνομικό, η οποία συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο και η οποία «γέννησε» το κίνημα που έμελε να μείνει στην ιστορία με το βασικό του σύνθημα “Black Lives Matter”, έρχεται ξανά στο προσκήνιο ο όρος “λευκό Προνόμιο” (white privilege). Τι είναι όμως το «λευκό Προνόμιο»;

Πρόκειται για νεολογισμό, ο οποίος δηλώνει ότι οι λευκοί διαβιούν σε μια εξ ορισμού προνομιακή συνθήκη σε σύγκριση με τα άτομα των υπόλοιπων φυλών, την οποία έχουν «κληρονομήσει» από τους προγόνους τους και η οποία διαιωνίζεται μέσα από τους θεσμούς των σύγχρονων κρατών. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον εν λόγω όρο, οι λευκοί είναι οι άνθρωποι με τις περισσότερες ευκαιρίες στη ζωή και αυτοί που  απολαμβάνουν περισσότερα προνόμια χάρη στο χρώμα με το οποίο γεννήθηκαν. Έτσι, για παράδειγμα, το δέρμα των σκουρόχρωμων ανθρώπων συνιστά μια παραπάνω δυσκολία στη ζωή τους, παρά το γεγονός ότι μπορεί να γεννήθηκαν εντός της ίδιας κοινωνίας με έναν λευκό.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι ο όρος «λευκό προνόμιο» δεν υποδηλώνει πως όλοι οι λευκοί σε μια συγκεκριμένη κοινωνία έχουν ελεύθερη πρόσβαση στο σύστημα υγείας και πρόνοιας, ή ότι απολαμβάνουν ισότιμα όλες τις πιθανές ευκαιρίες για ατομική ή «κοινωνική» (εισοδηματική) ανέλιξη. Οι ανισότητες σε μια κοινωνία δεν (καθ)ορίζονται μόνο από το χρώμα, αλλά και από άλλους παράγοντες, όπως το φύλο, ο σεξουαλικός προσανατολισμός, οι ειδικές ανάγκες κλπ. Συνεπώς, το «λευκό προνόμιο» εισάγει στην εξίσωση των πιθανών παραγόντων πίσω από τις κοινωνικές ανισότητες και το χρώμα του δέρματος. Για παράδειγμα, πολύ συχνά οι μαύροι άνθρωποι, ανεξήγητα, θεωρούνται περισσότερο ύποπτοι όταν κυκλοφορούν στο δρόμο. Επιπρόσθετα το γεγονός ότι δεν υπάρχει ισάξια προβολή των μαύρων ανθρώπων στα ΜΜΕ, στα περιοδικά ή στις ταινίες καθιστά πιο δύσκολη την ενσωμάτωσή τους στο κοινωνικό σύνολο.

Εν τέλει, το λευκό προνόμιο είναι σαν ένας αγώνας δρόμου με τη γραμμή εκκίνησης για τους λευκούς ανθρώπους (όχι βέβαια για όλους) να είναι πιο μπροστά από αυτή για τους μη λευκούς.