Portal

Στυλιανή- Αλεξία Κανακάρη

Η απαξίωση της ανθρώπινης ζωής και η κατάταξη των ατόμων σε ανώτερες  ή κατώτερες τάξεις αποτελεί ένα διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο, που λαμβάνει χώρα ακόμα πιο έντονα, σε περιόδους κρίσης. Αναμφισβήτητα, κάθε είδους κρίση αποτελεί μια ιδιαίτερη συνθήκη, η οποία επιφέρει διάψευση στις προσδοκίες των ατόμων, ενώ εντείνει και το αίσθημα της αμφιθυμίας ως προς τις υπάρχουσες αξίες, στην προσπάθεια ανασυγκρότησης και επαναπροσδιορισμού του ‘εγώ’. Λόγω της πολυπλοκότητας, που ενέχει η διαδικασία της αυτογνωσίας, οι άνθρωποι, συχνά, επιρρίπτουν ευθύνες σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες  για τη δυσμενή κατάσταση, την οποία βιώνουν, με τις τελευταίες να λειτουργούν ως αποδιοπομπαίοι τράγοι, φέροντας ένα στίγμα, το οποίο κατ΄επέκταση, συντελεί στην περιθωριοποίησή τους.

Με αφορμή, λοιπόν, την υφιστάμενη υγειονομική κρίση του κορωνοϊού, που μαστίζει την κοινωνία, σε οικουμενικό επίπεδο, φαίνεται ότι έχει επέλθει μια ανθρωπιστική κρίση, φέρνοντας στο προσκήνιο, απόψεις, που προάγουν τη μισαλλοδοξία, τον χλευασμό και τον ρατσισμό, με χαρακτηριστικό παράδειγμα, αυτό του καλλιτέχνη Κώστα Τσόκλη.

Πριν από έναν χρόνο και συγκεκριμένα, στις 8 Αυγούστου 2020, ο εικαστικός, Κώστας Τσόκλης, κατέφυγε σε δηλώσεις, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων, σε μια συνέντευξη, που παραχώρησε στη δημοσιογράφο, Λένα Αρώνη, στην εκπομπή ‘Art Week ’, στη συχνότητα της ΕΡΤ2.

Πιο συγκεκριμένα, όταν ρωτήθηκε από τη δημοσιογράφο, για τη διευθέτηση του ζητήματος της πανδημίας, από τα κράτη, την πρώτη περίοδο της καραντίνας, ο καλλιτέχνης δήλωσε ότι απογοητεύθηκε από την αμέλεια, έλλειψη πρόνοιας, που υπήρχε προς τους πρεσβυτέρους, στα νοσοκομεία και τα γηροκομεία της Ιταλίας και της Γαλλίας, εν αντιθέσει με τα νεογνά, στα οποία  δινόταν προτεραιότητα και παρεχόταν άμεσα, θεραπεία για την καταπολέμηση της πανδημίας («Δεν θέλω αυτό που έγινε στη Γαλλία, που άφηναν τους γέροντες και πέθαιναν μέσα στα γηροκομεία και στην Ιταλία που διαλέγανε “αυτός θα ζήσει κι ο άλλος θα πεθάνει”. Μα με ποιο δικαίωμα;»).

Ο κ. Τσόκλης προτάσσει ως ‘πρέπον’, τη διαφύλαξη και την προστασία της Τρίτης Ηλικίας, η οποία έχει αποδείξει με την πορεία και τα έργα της, την αξία της και όχι των βρεφών, για τα οποία, ελλοχεύει το ενδεχόμενο νοητικής ανεπάρκειας, γεγονός, που θα παρεμποδίσει την αξιοσημείωτη σταδιοδρομία τους  και την προσφορά τους, στο κοινωνικό σύνολο, καθιστώντας τα, χρήσιμα όντα («Έχω ένα είδος απογοήτευσης και θυμού για το πώς φέρθηκε η κοινωνία στις διαφορετικές ηλικίες. Δηλαδή, ένα μωρό παιδί το θεωρούμε άξιο να ζήσει, αλλά δεν ξέρουμε αν είναι βόδι όρθιο ή είναι άνθρωπος που έχει μια αξία. Ένας γέροντας ξέρουμε πια τι ψάρια έπιασε στη ζωή του. Εγώ, αν ήταν να σώσω έναν άνθρωπο στην ηλικία μου, που ζει ακόμα και δεν τα ‘χει χάσει, παρά ένα παιδί που δεν ξέρω τι θα γίνει, θα ’σωζα τον γέροντα, γιατί να το ρισκάρω, ο άλλος είναι μια πραγματική αξία αναγνωρισμένη»).

Βέβαια, στο σημείο αυτό, πρέπει να επισημανθεί ότι τα νεογνά είναι τα πρώτα που χρήζουν ιατρικής περίθαλψης, προστασίας και ασφάλειας, βάσει της Οικουμενικής Διακήρυξης Δικαιωμάτων, ακόμα και πριν τη γέννησή τους. Πρόκειται για μια διάκριση, που πραγματοποιείται, στο πλαίσιο της διαφύλαξης των νέων ανθρώπων, στους οποίους πρέπει να δοθεί η ευκαιρία να ζήσουν. Επιπρόσθετα, πρέπει  να διευκρινιστεί ότι κάθε ανθρώπινη ύπαρξη έχει αξία. Η αξία της ανθρώπινης υπόστασης έγκειται στο γεγονός ότι η ζωή είναι ένα υπέρτατο αγαθό, το οποίο οφείλουν όλοι να σέβονται, μέσω του οποίου, δίνεται σε όλους τους ανθρώπους, η δυνατότητα να διαγράψουν τη δική τους διαδρομή, ικανοποιώντας τις ενδόμυχες επιθυμίες τους και μαθαίνοντας από τα λάθη τους, στα πλαίσια της αλληλεπίδρασής τους ως κοινωνικά όντα, να εξελιχθούν, να προοδεύσουν και να καλλιεργήσουν την εν δυνάμει, ιδανική εκδοχή του εαυτού τους.

Στη συνέχεια της συνέντευξής του, ο Κώστας Τσόκλης επεσήμανε πως όταν τίθεται  το ζήτημα επιλογής ενός εκ των δυο ασθενών, νοσούντων από κορωνοϊό, λόγω έλλειψης κλινών στα νοσοκομεία, η απόφαση πρέπει να ληφθεί με γνώμονα τα επιτεύγματα του καθενός σε επαγγελματικό επίπεδο. Πρόκειται για μία άποψη, την οποία υποστήριξε, φέρνοντας το εξής παράδειγμα: «Σκοτώνεις τον Πικάσο για να ζήσει η κυρά Μαρία; Μα χίλιες φορές  ας σκοτώσω την κυρά- Μαρία, αν χρειαστεί. Βεβαίως εγώ και η κυρά- Μαρία θέλω να ζήσει, αλλά αν μπει το πρόβλημα δε θα σκεφτώ αν η κυρά -Μαρία είναι 17 χρονών και ο Πικάσο είναι 84. Αυτό με ενόχλησε πολύ, αυτός ο διαχωρισμός των ηλικιών. Αυτή η αυθαίρετη απόφαση που πήραν κάποιοι απρόσωποι».

Στη συνέχεια, υπογραμμίζει ότι δεν είναι διατεθειμένος να αποδεχτεί τη βοήθεια των νέων, για να τον προστατεύσουν, αφού κατά πλειονότητα, τους θεωρεί ανεπαρκείς και αδέξιους, καταφεύγοντας, με αυτόν τον τρόπο, σε ανυπόστατες γενικεύσεις, που προωθούν  στερεότυπα, προκαταλήψεις, απόρροια των οποίων, είναι οι διακρίσεις: «Όπως με ενοχλεί το ότι οι νέοι αναλαμβάνουν να με προφυλάξουν. Αν υπάρχει ένας νέος που εντάξει είναι πιο έξυπνος από εμένα, πιο δημιουργικός, πιο χρήσιμος στην κοινωνία, να με προφυλάξει. Αν όχι, να τον προφυλάξω εγώ. Δεν θέλω την αγάπη του».

Εν κατακλείδι, η λεκτική, προσβλητική επίθεση του Κώστα Τσόκλη προς τα νεογνά και τους νέους, δε συνάδει με την ταυτότητα ενός καλλιτέχνη, που θα έπρεπε να διαθέτει πολύπλευρη μόρφωση, παιδεία και ελεύθερο πνεύμα. Ο καλλιτέχνης οφείλει να αναγνωρίζει και να θίγει ζητήματα κοινωνικών ανισοτήτων, να αγωνίζεται για την ισότιμη πρόσβαση των ανθρώπων στις δημόσιες υπηρεσίες και τα κοινωνικά αγαθά, διεκδικώντας τα δικαιώματα των αποκλεισμένων από το κοινωνικό σύνολο.

Αυτό, βέβαια, δεν αποκλείει και το χρέος των δημοσιογράφων, οι οποίοι, λόγω της αναγνωρισιμότητάς τους, οφείλουν να συμβάλλουν και αυτοί, ενεργά, στην εξάλειψη του λόγου μίσους, αντικρούοντάς τον, μέσα από διάλογο με ορθολογικά επιχειρήματα.

Πηγή εικόνας: https://www.aftodioikisi.gr/koinonia/kostas-tsoklis-ego-tha-esoza-to-geronta-ena-moro-den-xeroyme-an-einai-vodi-orthio-vinteo/