Portal

Απόστολος Μαυράκης

Τον Ιανουάριο του 2019, η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, είχε υπερψηφίσει την τροποποίηση του άρθρου 5 παράγραφος 2 του Ελληνικού Συντάγματος. Το παρόν άρθρο προ τροποποίησης, όριζε πως: «Όλοι όσοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο».

Η επικείμενη τροποποίηση θα προσέθετε την απαγόρευση των διακρίσεων που σχετίζονται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα ή τα χαρακτηριστικά φύλου, αλλά και την αναπηρία, την ηλικία, καθώς και κατά των εθνικών μειονοτήτων. Πολύς κόσμος, είχε επιδοκιμάσει και γιορτάσει την υπερψήφιση της εν λόγω προσαρμογής, καθώς ο νόμος πλέον δε θα ανεχόταν τις πολλαπλές διακρίσεις που γίνονται εδώ και πολλά χρόνια εις βάρος τους.

Προχωρώντας όμως, τα πράγματα σαν κάπως να άλλαξαν. Στις 25 Νοεμβρίου 2019, η σχετικά νεοσύστατη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, επρόκειτο να διοργανώσει ψηφοφορία για τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Μεταξύ άλλων, το παραπάνω τροποποιημένο άρθρο τέθηκε προς ψήφιση, καταψηφίστηκε όμως από την Βουλή των Ελλήνων με 168 «Όχι», 9 «Παρών» και 3 απόντες.

Δεν έχει τόση σημασία να προβάλλουμε ποιο κόμμα ήταν υπέρ και ποιο κατά της παραπάνω τροποποίησης, όση σημασία έχει το απότοκο της συγκυρίας αυτής. Πολλά άτομα, είτε επηρεάζονταν είτε όχι από τη τροποποίηση, αντέδρασαν με μεγάλη λύπη και πικρία μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας. Συγκεκριμένα, χαρακτηρίστηκε ακόμα και ως «ημέρα ήττας» για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Αλήθεια, ποια η σημασία αυτής της κατάληξης; Γιατί μεγάλη μερίδα της ελληνικής κοινής γνώμης (και όχι μόνο), απογοητεύτηκε με το συγκεκριμένο συμβάν; Η απάντηση ίσως είναι κάτι παραπάνω από προφανής. Διακρίσεις που αφορούν το φύλο (κοινωνικό και βιολογικό), τις σεξουαλικές προτιμήσεις, τις ειδικές ανάγκες κάθε ατόμου, την ηλικία και τις εθνικές μειονότητες θα συνεχίσουν να μένουν ατιμώρητες σε μεγάλο βαθμό από την πολιτεία.

Επίσης, το γεγονός πως η ίδια η Βουλή των Ελλήνων, απέρριψε ουσιαστικά τη νομική προστασία της διαφορετικότητας, ίσως να έδωσε και το «πάτημα» σε διάφορους δρώντες να συνεχίσουν να κάνουν διακρίσεις με μεγαλύτερο θράσος.

Η περίπτωση αυτή, αποτελεί ίσως και ένα ουσιαστικό παράδειγμα του γιατί άτομα τα οποία έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και εντάσσονται στο φάσμα της διαφορετικότητας κινητοποιούνται, διεκδικώντας συνεχώς τα δικαιώματα που τους αντιστοιχούν. Τα δικαιώματα αυτά ωστόσο, δεν είναι άλλα από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία για κάποιες κοινωνικκές ομάδες αποτελούν κάθε άλλο παρά δεδομένα - όπως και για πολλά άλλα άτομα και άλλες κοινωνικές ομάδες ανά την υφήλιο.

Για παράδειγμα, στη περίπτωση της καθιέρωσης του μήνα Ιουνίου ως μήνα «pride», περηφάνειας των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, έχουν εκδηλωθεί έντονα παράπονα αναφέροντας συχνά το επιχείρημα: «γιατί δεν υπάρχει και μήνας εορτασμού των straight ατόμων;». Η πιο απλή απάντηση που μπορεί να δώσει κανείς σε αυτό το ερώτημα, είναι το γεγονός πως από τη στιγμή που βασικές ελευθερίες δεν αναγνωρίζονται για πολλά άτομα γύρω μας, οφείλει να υπάρξει μία κινητοποίηση.

Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα ή τα Α.Μ.Ε.Α. ή γενικότερα άτομα τα οποία εντάσσονται κκοινωνιά υπό την έννοια της διαφορετικότητας, πάντα αντιμετωπίζονταν σαν να αποτελούν βάρος στην κοινωνία. Για αυτό το λόγο κιόλας δημιουργούνται τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερα κινήματα που υποστηρίζουν τα εν λόγω άτομα.

Παρόμοιες απορίες διατυπώθηκαν και για το κίνημα “ BLACK LIVES MATTER”. Πολλοί αναρωτιούνταν γιατί δεν υπάρχει κίνημα “ALL LIVES MATTER”. Ο λόγος που εκδηλώνονται αυτά τα κινήματα, δεν έρχεται εξ ουρανού. Το συγκεκριμένο κίνημα μετρά ήδη 10 περίπου χρόνια και αφορά τη δημόσια καταδίκη και αντιμετώπιση δεκάδων περιστατικών, τα οποία αποτελούν απόρροια ρατσισμού απέναντι στα έγχρωμα άτομα, ενώ προωθείται και ο αγώνας για την διεκδίκηση και την ανάδειξη των δικαιωμάτων τους.

Να σημειωθεί πως προφανώς και δεν υποβιβάζονται καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εις βάρος άλλων κοινωνικών ομάδων και ατόμων. Αντιθέτως, η αντίδραση σε αντίστοιχες περιπτώσεις, οφείλει και δικαίως εμπεριέχει κινητοποιήσεις και κινήματα που αναδεικνύουν την αδικία, με την ταυτόχρονη διεκδίκηση των ελευθεριών, καθώς δεν υπάρχουν – δυστυχώς - ακόμα δικαιώματα που να θεωρούνται αυτονόητα ή δεδομένα.

Γυρνώντας λοιπόν στο κύριο θέμα του κειμένου, μπορούμε πλέον να εξηγήσουμε τις συνεχείς κινητοποιήσεις και δράσεις ατόμων τα οποία εντάσσονται στη «διαφορετικότητα». Περιστατικά σαν αυτό της καταψήφισης της τροποποίησης του άρθρου 5 και παραγράφου 2 του Ελληνικού Συντάγματος σίγουρα αποτελούν λόγο απογοήτευσης, αλλά και κίνητρο για αυτά τα άτομα να αγωνιστούν για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, δηλαδή των ίδιων των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Όταν ακόμα και τα θεσμικά όργανα μίας χώρας ουσιαστικά αγνοούν την τοξική, έως και επικίνδυνη φύση των διακρίσεων, τότε είναι λογικό τα άτομα τα οποία επηρεάζονται αρνητικά από αυτή την κατάσταση να καταφεύγουν σε όλο και περισσότερες δράσεις.

Η ανάδειξη της διαφορετικότητας άλλωστε, δε μπορεί να γίνει με ουδέτερο-αδιάφορο τρόπο. Χρειάζεται ουσιαστική και διαρκής «επανάσταση», η οποία δίχως αρνητικές προθέσεις, θα έχει ως κύριο σκοπό να εντάξει τα άτομα τα οποία θεωρούνται από τις εκάστοτε κοινωνίες ως «διαφορετικά», στο γενικότερο σύνολο και τα ίδια να αισθάνονται μέρος του και όχι μια μειοψηφία ή στο περιθώριο.

Πηγές:

https://www.ethnos.gr/viral/74175_i-boyli-katapsifise-tin-apagoreysi-ton-diakriseon-kai-ena-empros-piso-planietai-ston

https://www.in.gr/2019/11/26/greece/anthropina-dikaiomata-katapsifistike-anatheorisi-tou-arthrou-tou-syntagmatos-gia-tis-diakriseis/

https://parallaximag.gr/featured/arthro-52-mi-anatheoriteo-to-melano-simeio-sto-neo-syntagmatiko-charti-tis-choras