Portal

Μιχαέλλα Χρυσοστόμου

Τι είναι ομοφοβία;

Η ομοφοβία, πολύ συχνά συνοδεύεται βίαιες πράξεις, τόσο σε σωματικό όσο και σε λεκτικό επίπεδο. Πολλά είναι τα περιστατικά που έχουν διαπραχθεί εγκληματικές ενέργειες κατά των ομοφυλόφιλων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις έγιναν ακόμα και φόνοι. Οι άνθρωποι που προβαίνουν σε τέτοιου είδους πράξεις ορίζονται ως «ομοφοβικοί».

Ο όρος «ομοφοβία», χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1969 από τον ψυχολόγο George Weinberg, ο οποίος εξηγεί το όλο φαινόμενο στο βιβλίο του Society and the healthy homosexual, αναφερόμενους σε όλη την κοινότητα της ΛΟΑΤ+ και όχι κατ’ αποκλειστικότητα στους ομοφυλόφιλους. Στις 17η Μαΐου γιορτάζουμε την παγκόσμια μέρα κατά της ομοφοβίας, καθώς εκείνη τη μέρα, το 1990 η ομοφυλοφιλία σταμάτησε να θεωρείται ασθένεια από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Ποιοι παράγοντες καλλιεργούν την oμοφοβία;

Η ομοφοβία καλλειργείται στο πλαίσιο μιας κοινωνίας. Ζούμε σε μία κοινωνία, η οποία από την γέννησή μας και κατά την διάρκεια της ζωής μας, καθιστά ως τη μόνη «φυσιολογική» επιλογή  την ετεροφυλία. Πολλές φορές, οι άνθρωποι επηρεαζόμαστε σε μεγάλο βαθμό από τη συνήθεια, επομένως είμαστε εξοικειωμένοι στη θέαση ετερόφυλων ζευγαριών και ανθρώπων. Από την άλλη, κοινωνικά έχουμε συνηθίσει να φοβόμαστε το διαφορετικό.

Η πατριαρχία είναι εξίσου ένας παράγοντας που επηρεάζει στην καλλιέργεια της ομοφοβίας. Ακόμη και σήμερα  η αντίληψη ότι οι άνδρες είναι ισχυρότεροι από τις γυναίκες επικρατεί σε σημαντικό βαθμό. Η πατριαρχία δίνει επίσης την εντύπωση και την εικόνα του ισχυρού και αρρενωπού άνδρα, δημιουργώντας αφενός την ανασφάλεια σε ανθρώπους με όχι και τόσο αρρενωπή φιγούρα, αφετέρου ενοχοποιώντας την οποιαδήποτε μη στερεότυπη ανδρική μορφή.

Τέλος η εκκλησία είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που ενισχύει την ομοφοβία. Πολλοί κληρικοί ταυτίζουν τη σεξουαλική πράξη αποκλειστικά με την απόκτηση απογόνων, επομένως θεωρούν την οποιαδήποτε ομοφυλόφιλη επαφή ως αμαρτία.

Ποιοι παράγοντες βοηθούν στην καταπολέμηση της ομοφοβίας;

Είναι σαφές ότι ο ρόλος της παιδείας και του σχολείου είναι ένας κύριος παράγοντας που μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της ομοφοβίας. Το σχολείο έχει ως κύριο στόχο του να μεταδίδει γνώσεις και αξίες στους μαθητές. Επομένως, είναι πολύ σημαντική η συμβολή του στο συγκεκριμένο ζήτημα. Το σχολείο οφείλει να υπενθυμίζει και να κάνει κατανοητό το γεγονός πως η ομοφυλοφιλία είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό και άκρως προσωπικό θέμα. Πρέπει να προλαμβάνει καταστάσεις τύπου bullying και να αποτελέσει έναν χώρο προστασίας και ασφάλειας για τα ομοφυλόφιλα άτομα.

Ας προσθέσουμε εδώ και τη συμβολή της οικογένειας. Οι γονείς ομοφυλόφιλων παιδιών θα ήταν καλό να ενημερωθούν σωστά επί του θέματος, έτσι ώστε να καταφέρουν να είναι υποστηρικτικοί στα παιδιά τους. Πρέπει να δείχνουν μεγάλη κατανόηση και να αναπτύξουν μια καλή σχέση μαζί τους, έτσι ώστε να είναι άνετα με τους γονείς τους και να τους λένε ό,τι τους απασχολεί. Παράλληλα, πρέπει να καταστήσουν σαφές το γεγονός ότι η διαφορετικότητα στον σεξουαλικό τους προσανατολισμό είναι προσωπική τους επιλογή και σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει την αγάπη που τρέφουν προς αυτά.

Τέλος, οι ίδιοι οι ομοφυλόφιλοι θα ήταν πολύ βοηθητικό εάν ξεκινήσουν να εξωτερικεύουν περισσότερο τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους. Σε αρκετές περιπτώσεις, η διαχείριση της σεξουαλικότητας δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση, επομένως η βοήθεια από κάποιον ειδικό και η ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να αποβεί πολύ βοηθητική. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, είναι πολύ σημαντικό οι ομοφυλόφιλοι να συναναστρέφονται με άτομα που αισθάνονται άνετα απέναντί τους και μπορούν ανά πάσα στιγμή να βασιστούν σε αυτούς χωρίς να καταδικαστούν για τη διαφορετικότητά τους.

Ποιες είναι οι καθημερινές φράσεις με ομοφοβικά υπονοούμενα;

«Δεν έχω πρόβλημα με τους ομοφυλόφιλους, αλλά δεν μου αρέσει να τους βλέπω να φιλιούνται γιατί νιώθω ότι προκαλούν»

«Δεν είμαι ομοφοβικός, αλλά θεωρώ ότι οι γάμοι ομοφυλόφιλων ζευγαριών και οι υιοθεσίες παιδιών αμαυρώνουν τον θεσμό της οικογένειας»

«Αυτό το μπλουζάκι δεν θα το φορούσα, είναι για τους ομοφυλόφιλους»

«Γιατί να γίνεται pride για τους ομοφυλόφιλους αλλά όχι για τους ετερόφυλους;»

Όλες οι παραπάνω φράσεις διατηρούν στερεότυπα και προκαταλήψεις που έρχονται και συμβαδίζουν με την ομοφυλόφιλη εκδήλωση συναισθημάτων. Πέρα από την επέκταση των προκαταλήψεων, συμβαίνει παράλληλα η καταπίεση της έκφρασης των ομοφυλόφιλων ανθρώπων, ενώ κοινωνικά αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα κανονικοποίησης της διαφορετικότητας.

Ποιες είναι οι συνέπειες της ομοφοβικής συμπεριφοράς;

Η ομοφοβική συμπεριφορά μπορεί να επηρεάσει το ομοφυλόφιλο άτομο, τόσο στον κοινωνικό τομέα, όσο και στον ψυχισμό του. Όσον αφορά τον κοινωνικό αντίκτυπο, οι νέοι ομοφυλόφιλοι είναι πολύ επιφυλακτικοί να δημιουργήσουν ισχυρούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους, είτε αυτοί είναι φιλικοί, είτε ερωτικοί. Αναφορικά με τον κοινωνικό τομέα, εύκολα δημιουργείται άλλη μία κοινωνική παθογένεια. Πιο συγκεκριμένα, η συμπεριφορά ομοφοβικής φύσεως συμβάλλει στην αδυναμία καλλιέργειας της ποικιλομορφίας στην κοινωνία μας. Τέλος, όσον αφορά τον ψυχολογικό αντίκτυπο, οι άνθρωποι οι οποίοι δέχονται ομοφοβική συμπεριφορά παρουσιάζουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους ψυχολογικά προβλήματα. Πιο συγκεκριμένα, δεν είναι λίγοι οι έφηβοι που εκδηλώνουν καταθλιπτικά επεισόδια ή κλείνονται στον εαυτό τους, αισθανόμενοι αποξενωμένοι και καταπιεσμένοι. Όλη αυτή η εσωτερίκευση της σεξουαλικότητάς τους οδηγεί πολλές φορές σε μονοπάτια βίαιης συμπεριφοράς.