Portal

Αθηνά Θανάση

Ο διαδικτυακός (διά)λογος βρίθει ρατσιστικών απόψεων, απαξιωτικών χαρακτηρισμών και απροκάλυπτων επιθέσεων μίσους: από «αθώα» memes που αναπαράγουν προκαταλήψεις και στερεότυπα και ενθαρρύνουν τη βία, μέχρι δημοσιογραφικά ή ψευδοεπιστημονικά άρθρα που χρησιμοποιούν επικίνδυνες υπεραπλουστεύσεις, και οργανωμένο διαδικτυακό bullying.

Ο μέσος χρήστης έχει εκπαιδευτεί, στην καλύτερη περίπτωση, να αδιαφορεί ως προς αυτού του είδους το περιεχόμενο, και στη χειρότερη, να υιοθετεί, επικροτεί και επιβραβεύει με αναδημοσίευση ή να παράγει μηνύματα με αντίστοιχο περιεχόμενο.

Ενίοτε τα όρια είναι δυσδιάκριτα, καθώς υπάρχουν Λόγοι που έχουν κανονικοποιηθεί και νομιμοποιηθεί στην κοινή συνείδηση, επειδή ακριβώς αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου βίου μας και μόνο η προθετικότητα του μηνύματος είναι αυτή που καταδεικνύει την πραγματική του διάσταση.

Η συγκάλυψη πίσω από τον μανδύα της «πλάκας» αποτελεί σταθερό άλλοθι. Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί για να εξορθολογήσει ένα μήνυμα με λανθάνοντα συμβολισμό -που συνήθως εκφράζει υποσυνείδητες συγκρούσεις και προβλήματα της προσωπικότητάς μας- ή που με αυθάδεια υποκινεί σε οποιαδήποτε μορφή βίας. Η ταμπέλα του χιούμορ δεν αθωώνει και δεν απαλλάσσει το μήνυμα από το ιδεολογικό του φορτίο.

Ένα ακόμα πρόσχημα είναι και το επιχείρημα εκφυλισμού της πολιτικής ορθότητας. Αρκετοί διατείνονται πως είναι υπερβολική η χρήση πολιτικά ορθού λόγου, πως πολλές φορές λειτουργεί περιοριστικά, με αποτέλεσμα να βιώνουν αντίστροφο ρατσισμό. Ωστόσο, και αυτός ο ισχυρισμός μοιάζει λίγος για να δικαιολογήσει την άνιση μεταχείριση όλων όσων δεν έχουν επαρκή αντιπροσώπευση.

Τα κίνητρα καθώς και το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο όσων παράγουν ρητορική μίσους, ποικίλλουν. Άνθρωποι ανώνυμοι ή αντίθετα αναγνωρίσιμοι, άνθρωποι του «περιθωρίου», άνθρωποι που αδυνατούν να μπουν σε διαδικασία ουσιαστικού διαλόγου με λογικά επιχειρήματα, άνθρωποι που έχουν βιώσει σωρεία δυσάρεστων εμπειριών, άνθρωποι ανώριμοι, με έλλειψη ενσυναίσθησης, με συμπλέγματα κατωτερότητας, που επιζητούν την προσοχή, υποπίπτουν σποραδικά ή συστηματικά στο σφάλμα της διαδικτυακής λεκτικής κακοποίησης.

Το διαδικτυακό μίσος μεταφέρεται και offline, δημιουργώντας στα άτομα που θυματοποιούνται άγχος, ανασφάλεια και φόβο που με τη σειρά του επιφέρει αυτολογοκρισία και αποφυγή ορατότητας και έκθεσης.

Όμως οι φωνές, τα όνειρα και οι ζωές όλων μετράνε.

*Πηγή φωτογραφίας: Pexels/Nataliya Vaitkevich