Portal

Ειρήνη Μαράκη

Μιλώντας για τη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο, αξίζει να υπογραμμίσουμε πως σε γενικές γραμμές  δεν διαφέρει από την κλασική εκδήλωσή της στην καθημερινή ζωή. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποια κομβικά σημεία που διαφοροποιούν τις δύο περιπτώσεις  και δίνουν τη δυνατότητα περαιτέρω ανάλυσης. 

Ένας παράγοντας που ευνοεί τη διαδικτυακή ρητορική μίσους, είναι η ανωνυμία. Η χρήση της ανωνυμίας σαφώς σε πολλές περιπτώσεις είναι χρήσιμη, αφού ενισχύει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και η ελευθεροτυπία, ενώ προστατεύονται τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών και ενισχύεται η ιδιωτικότητα. Όλα τα παραπάνω μάλιστα είναι κατοχυρωμένα μέσω των άρθρων 9 Α και 19 του Συντάγματος.  

Εξετάζοντας όμως και την αντίπερα όχθη, σε ό,τι αφορά την κατάχρηση του δικαιώματος της «κάλυψης», μπορούμε να πούμε πως αυτή ευνοεί  εκείνον που θα εκφράσει κάποια συμπεριφορά μίσους, ενώ δημιουργεί ένα συναισθηματικό χάος στον  αποδέκτη της. Ο πρώτος επαναπαύεται στο γεγονός  πως ο εντοπισμός του θα αποτελέσει δύσκολο έργο και  συνεχίζει ακάθεκτος δίχως συστολές, ενώ ο δεύτερος μη μπορώντας να διαπιστώσει από πού δέχεται απειλές μπορεί να πληγεί συναισθηματικά και να του δημιουργηθεί ένα μόνιμο αίσθημα άγχους και αβεβαιότητας.

Επιπρόσθετο διαφοροποιητικό στοιχείο, είναι ότι μέσω του διαδικτύου θύτης και θύμα μπορούν να έρθουν σε επικοινωνία οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, αφού η φυσική παρουσία δεν είναι απαραίτητη μίας και δεν υπάρχει γεωγραφικός περιορισμός  όπως στην παραδοσιακή μορφή της ρητορικής μίσους.

Εν συνεχεία,  ίσως ένα από τα  πιο σημαντικά  χαρακτηριστικά που μπορεί να καταστήσει την διαδικτυακή εκδήλωση μίσους  πιο επιβλαβή, αποτελεί η χρονική διάρκεια. Ενώ η πρόσωπο με πρόσωπο λεκτική επίθεση, μπορεί με το πέρας του συμβάντος και στη διάρκεια του χρόνου να ξεχαστεί, οι ηλεκτρονικές επιθέσεις τείνουν να έχουν μεγαλύτερη συνέχεια. Η διαρκής αυτή αλληλεπίδραση «αιχμαλωτίζει» το θύμα και οι αρνητικές συνέπειες προς αυτό μπορεί να επιδεινωθούν.

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στην εκδήλωση του διαδικτυακού μίσους διαφέρουν ανάλογα με τους εμπλεκόμενους και τον τύπο μέσων που χρησιμοποιούνται. Η παρενόχληση είναι μια από τις πιο διαδεδομένες μορφές και περιλαμβάνει απειλητικά ή προσβλητικά μηνύματα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Μία άλλη ευρέως διαδεδομένη τακτική είναι η δυσφήμιση με σκοπό να καταστραφεί η δημόσια εικόνα ή οι φιλίες ενός ατόμου. Αυτό μπορεί να συμβεί με τη διάδοση αναληθών και προσβλητικών πληροφοριών μέσω της δημοσίευσής τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, διαδικτυακή πράξη μίσους είναι η ψηφιακή επεξεργασία φωτογραφίας και η αποστολή της σε τρίτους.

Τέλος, ακόμη μία αρκετά διαδεδομένη τακτική που χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της εκδήλωσης μίσους στο διαδίκτυο, είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός,  δια της σκόπιμης πρόκλησης αισθήματος κατωτερότητας ή αλλιώς ‘’griefing’’. Ο όρος αυτός ουσιαστικά περιγράφει την κατάσταση κατά την οποία ένας θύτης εσκεμμένα εκφοβίζει ένα άτομο στο διαδίκτυο προκειμένου να του δημιουργήσει αισθήματα κατωτερότητας.